Laat kinderen nadenken over zichzelf en zich inleven in de ander

Misschien heb je het wel eens meegemaakt: jij bent ziek en je zoontje geeft jou zijn knuffel. ‘Wat ik fijn vind,’ denkt hij, ‘zal papa of mama ook troosten.’ Kinderen van 7 jaar en ouder leren zich steeds beter in anderen te verplaatsen en ze gaan over zichzelf nadenken.

In de kindertheologie sluiten we bij deze ontwikkeling aan. De vragen en de opdrachten in onze Kinderbijbels nodigen kinderen uit om zich in te leven in Bijbelse figuren en situaties. En om de vertaalslag te maken naar hun eigen leven. Bijbelverhalen zijn daarom een zeer geschikt middel om dit te leren.

Nadenken over jezelf …

‘Ben jij ook wel eens zo boos geweest dat je niet meer wist wat je deed?’ En: ‘Wat is voor jou echt geluk?’ Dit zijn vragen uit die kinderen stimuleren om na te denken over hoe zij zelf thema’s uit de Bijbelverhalen beleven. In een Bijbel als de Samenleesbijbel zie je dit soort vragen vaak terugkomen.
Ook in de opdrachten in deze Bijbel komt het nadenken over jezelf terug. De brief aan de Hebreeën noemt allemaal bijbelse personen die een voorbeeld van geloof kunnen zijn (Hebreeën 11). In de opdracht die bij dit gedeelte hoort, denken kinderen erover na wie voor hén voorbeelden van geloof zijn.

Er zijn kinderen die, hoe jong ze ook, al gevoelig zijn voor wat ze zelf kunnen, denken en ervaren. Ze denken hier ook over na en proberen hun doen en laten daarop af te stemmen. Ze maken keuzes die aansluiten bij wat ze voelen en denken. Deze kinderen kunnen goed kijken naar en nadenken over zichzelf. Dat noem je een sterk ontwikkelde intrapersoonlijke intelligentie. Deze kinderen kunnen goed reflecteren op zichzelf en doen dit ook graag. Zo ontwikkelen ze zelfkennis. Dit inzicht in wat je kunt en wilt (en: wat niet), helpt hen om doelgericht te zijn. Het zal je niet verbazen dat deze kinderen een rustige omgeving fijn vinden. En zij staan liever wat op de achtergrond.

… en je inleven in de ander

Is het je wel eens opgevallen dat sommige kinderen anderen van nature goed aanvoelen. Ze begrijpen gauw wat iemand bedoelt en kunnen zich goed inleven in de ander, in relatie tot de ander. Dit noemen we interpersoonlijke intelligentie. Je zou het ook ‘sociale intelligentie’ kunnen noemen.

Deze eigenschap maakt het makkelijker om met anderen om te gaan en om samen te werken. Dat doen deze kinderen dan ook graag. Ze houden van gezelligheid en hebben vaak veel vrienden.

Wanneer je samen bezig bent met de Bijbel, kun je ook een beroep doen op deze sociale intelligentie. ‘Stel dat jij één van Jozefs broers was, wat zou jij dan van Jozef vinden?’ Of: ‘Wat zou jij doen als je dezelfde opdracht zou krijgen als Jona?’ Met behulp van dit type vragen kunnen kinderen zich inleven in anderen: in dit geval de bijbelse personen en wat zij meemaken.

Een mooi voorbeeld hiervan vind je de Samenleesbijbel in het Bijbelboek Ester door invoelbaar te maken dat de Joden toch niet verliezen maar winnen (Ester 9). Hoe is het als je van verliezer opeens winnaar wordt?

Een combinatie van intelligenties

Mensen beschikken over negen soorten intelligenties, maar in relatie tot karaktereigenschappen en persoonlijkheid geven ze vaak aan een of twee de voorkeur. Kinderen combineren hun intelligenties juist voortdurend. Wanneer je in een gezin of andere groepssamenstelling te maken hebt met verschillende voorkeuren zijn opdrachten waarbij de verschillende intelligenties worden gecombineerd extra leuk.
Bijvoorbeeld in de volgende opdracht.

Deze opdracht legt het accent op het inleven in de ander, in dit geval de broers van Jozef – interpersoonlijk. Maar ze denken daarbij ook na over zichzelf – intrapersoonlijk. En ze komen echt in actie: een opdracht waar de doeners plezier aan beleven.