De Bijbel: een boek vol letters!

De eerste schooldag zat erop. Mijn zoontje zat moe en loom op mijn schoot en hing lekker tegen me aan, licht uitgeput van alle eerste indrukken van groep 3. Toen ik de Prentenbijbel opende, veerde hij overeind. ‘Kijk mama, dat is de i. En dat is de p! En daar is n.’ Gefascineerd zocht zijn wijsvinger naar andere letters die hij al kende.
Blijkbaar hadden ze op de eerste schooldag ook al de eerste woordjes geleerd. ‘i … n. in! Zie je wel mama, ik kan al in de Bijbel lezen. Dat heb ik vandaag geleerd!’ Zijn ogen glommen van trots. Uiteraard strandde een volgende poging bij een wat langer woord, maar het deerde hem niets. Vanaf nu was de Bijbel voor hem een ander boek. Geen boek waarin je je alleen maar laat voorlezen, maar ook een boek waarin je zelf kunt lezen. Tevreden leunde hij weer achterover. Voorlezen blijft tenslotte ook heel fijn als je in groep 3 zit.
Inmiddels zijn we een paar schoolweken verder en leren de kinderen van groep 3 in een verbazingwekkend tempo de letters. Zo groot als die eerste schooldag is de fascinatie voor de letters in de Bijbel niet meer, maar hij blijft het heel leuk vinden om aan de hand van de Prentenbijbel zijn rap ontwikkelende leeskunsten te demonstreren. ‘Zal ik jou voorlezen?,’ vraagt hij nu.

Het Boek dat met je meegroeit

Zo zijn we met ons zoontje in een nieuwe fase van het Bijbellezen beland. Als baby begon hij enthousiast mee te kraaien als ik een liedje uit de Babybijbel zong. Als peuter stampte hij met zijn voeten, bouwde hij torens, maakte hij muziek en maakte hij zich zo groot mogelijk bij de opdrachtjes uit Mijn Peuterbijbel. Als jonge kleuter genoot hij van de prachtige prenten uit de Prentenbijbel en als oudere kleuter werd de Samenleesbijbel Junior steeds interessanter.
En op dit moment is hij dus niet gegrepen door de inhoud van de Bijbel, maar door de letters die die inhoud vormen. Zeker als hij zelf leest, zal hij aan de technische kant van lezen de komende tijd zijn handen wel vol hebben. Het gaat hem nu helemaal niet om de verhalen, laat staan om de betekenis van die verhalen. Hij kan van letters zelf steeds meer woorden maken en over een poosje lukken ook de eerste zinnetjes. Dat is voor nu magisch genoeg.
Als hij zich voor laat lezen, dan is hij momenteel gek van alle helden in de Bijbel. David die Goliat versloeg, Gideon die de Mideanieten verjoeg en Simson die een complete stadspoort de berg opdroeg. Allemaal superhelden, net als hijzelf!
Als ik alvast een paar jaar vooruitkijk, dan weet ik dat ook deze fase weer voorbijgaat. De kans is groot dat hij over een tijdje alles wil weten van de bijbelse topografie, van de wapens die ze gebruikten of van de dieren die in de Bijbel voorkwamen. Hij zal kritische vragen gaan stellen bij de verhalen die nu vanzelfsprekend voor hem zijn en zal rode oortjes krijgen bij het lezen van Hooglied.
In al die verschillende levensfasen spreekt de Bijbel steeds op een nieuwe manier aan.

De Bijbel als extra schoolboek?

Het kan wat ongemakkelijk aanvoelen: de Bijbel gereduceerd tot een boek vol letters of tot een extra aflevering van Freek Vonk, op zoek naar uitgestorven dieren. Toch is het wat mij betreft juist iets prachtigs.
Kinderen hebben een enorme drive om nieuwe dingen te leren en de wereld om hen heen te ontdekken. Dat doen ze aan de hand van alles wat op hun pad komt. Bied je hun regelmatig de Bijbel aan, dan wordt de Bijbel onderdeel van hun ontdekkingstocht. Regelmatig zullen ze de Bijbel daarbij anders gebruiken dan de bijbelschrijvers lang geleden vermoedelijk voorzagen. Wat ze op school leren of wat op dat moment hun interesse heeft, passen ze toe op de Bijbel. Dat is mooi! Zo wordt de Bijbel een boek dat ze natuurlijk integreren in hun leven. Een Boek waarmee ze mogen spelen en een Boek waarmee ze mogen leren.
Regelmatig zal het voor hen gewoon een boek zijn zoals de Donald Duck. Maar op andere momenten breekt al spelend en al lerend iets door van die andere werkelijkheid. Dan komen ze iets op het spoor van de meest bijzondere Superheld die er is. De Superheld, die ervoor koos om een heel kwetsbare baby te worden. De Superheld die, getooid in een zeer eenvoudige cape, dag na dag zijn superkrachten gebruikte om heel veel mensen beter te maken. Maar ook de Superheld die zijn superkrachten juist niet inzette terwijl Hij aan het kruis hing. Al spelend en lerend leren ze zo via de Bijbel God zelf beter kennen. Steeds op een andere manier en passend bij hun levensfase.

Tips

Ik rond af met drie tips.
• In de SamenleesBijbel (Junior) vind je interessante weetjes en doe-opdrachten die passen bij nieuwsgierige kinderen. Je vindt er daarnaast bij ieder verhaal een stukje tekst voor beginnende lezertjes. Zo kun je samen uit de Bijbel lezen!
• Geef je kind alle ruimte om dat wat ze op school of op andere plekken leren zelf te koppelen aan de verhalen in de Bijbel. Ook als dit koppelingen zijn die je zelf nooit zo zou leggen of waarvan je vermoedt dat de Bijbelschrijver ze ook niet zo bedacht heeft. Laat ze maar lekker spelen en leren op hun manier.
• Koppel ook zelf de lesstof van school aan de Bijbelgedeelten die je leest. Weet je dat je kind bezig is met topo, vestig dan extra aandacht op de plaatsnamen in het bijbelgedeelte. Zijn ze op school veel bezig met sociaal-emotionele vorming, vraag je dan eens samen af hoe de personages in de Bijbel zich voelen en leef je in hen in. En heb je een kind in groep 3 of 4? Leeskilometers kun je ook prima maken met de Bijbel!

De Bijbel als lesboek. Er zijn echt slechtere lesboeken denkbaar!

Corina Nagel-Herweijer is godsdienstpedagoog en mede-eigenaar van KiemPlaats, expertisecentrum kinderen, jongeren en geloof. Ze blogt regelmatig over haar ervaringen als moeder van vier zoons van 3, 5, 18 en 20 jaar.